W ciągu ostatnich kilku dekad marnowanie żywności stało się jednym z głównych problemów zarówno na poziomie krajowym, jak i globalnym. Przesadne i zbędne tracenie jedzenia ma poważne skutki zarówno ekologiczne, jak i społeczne. Z roku na rok w Europie marnowane jest coraz więcej żywności, a Polska znajduje się wśród krajów, które borykają się z tym problemem. Według ONZ na świecie rocznie marnuje się aż 1/3 produkowanej żywności. Ile żywności marnowane jest w Polsce?
- W Polsce co roku marnuje się około 4,8 mln ton żywności.
- Największymi marnotrawcami żywności okazują się być konsumenci, którzy odpowiadają za około 60% całego zmarnowanego jedzenia w Polsce.
- Warto jednak zaznaczyć, że Polska nie jest krajem europejskim, gdzie marnuje się najwięcej żywności.
- Prawie 11 mln ton pożywienia co roku marnowane jest w Niemczech.
Ile żywności marnowane jest w Polsce?
W Polsce każdego roku marnuje się około 4,8 mln ton żywności. Największymi marnotrawcami są konsumenci, którzy odpowiadają za około 60% całej zmarnowanej żywności. To oznacza, że każdy z nas wyrzuca rocznie około 75 kg jedzenia. Ta ogromna ilość to nie tylko strata ekonomiczna, ale także poważne wyzwanie dla środowiska naturalnego. Te alarmujące statystyki wynikają z najnowszych badań przeprowadzonych w 2023 roku w ramach projektu PROM (Program Racjonalizacji i Ograniczenia Marnotrawstwa Żywności).
Najczęstszym powodem marnowania żywności jest przegapienie terminu przydatności do spożycia. Aż 56% badanych wskazało ten powód jako główną przyczynę. To dowodzi, że edukacja i świadomość konsumentów są kluczowe w walce z marnotrawstwem żywności.
Zdaniem badanych osób najczęściej w koszu ląduje pieczywo. Wśród najczęściej marnowanych produktów spożywczych znajdują się również: owoce, warzywa i wędliny.
 |
| Najczęściej marnowane produkty spożywcze w Polsce; opracowanie ciekawestatystyki.pl na podstawie Raportu Federacji Polskich Banków Żywności NIE MARNUJ JEDZENIA 2023 |
Jednak problem marnowania żywności to nie tylko kwestia indywidualnych nawyków. Warto zwrócić uwagę na cały łańcuch dostarczania żywności, począwszy od producentów, przez przetwórców, aż po sklepy i restauracje. Organizacje i inicjatywy społeczne, takie jak Banki Żywności, podejmują wysiłki na rzecz zmniejszenia marnotrawstwa żywności, ale każdy z nas może również wnieść swoją cegiełkę, zmieniając swoje nawyki i podejście do jedzenia.
Istnieje wiele powodów marnowania żywności. Do głównych należą:
- Niewłaściwe planowanie zakupów: Kupujemy zbyt dużo jedzenia, którego potem nie jesteśmy w stanie zjeść.
- Brak wiedzy o przechowywaniu żywności: Nie wiemy, jak prawidłowo przechowywać różne produkty, przez co psują się one szybciej.
- Niewłaściwe interpretowanie daty ważności: Wyrzucamy produkty, które są jeszcze dobre do spożycia, ponieważ źle interpretujemy datę ważności.
- Estetyka: Wyrzucamy produkty, które nie wyglądają idealnie, np. zgniecione owoce.
Marnowanie żywności w Polsce na tle Europy
Z badań przeprowadzonych przez Eurostat wynika, że w 2021 roku w Unii Europejskiej zmarnowano około 131 kilogramów żywności w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Dotyczy to całej zmarnowanej żywności, również na etapie produkcji i dostawy, nie tylko wyrzuconej przez konsumentów. W sumie w całej Unii Europejskiej wytworzono 58,4 mln ton odpadów spożywczych.
Spośród wszystkich grup ekonomicznych najwięcej odpadów w Unii Europejskiej (54% ogólnej ilości odpadów spożywczych) pochodziło z gospodarstw domowych (konsumentów), co stanowi równowartość 70 kg na mieszkańca. Pozostałe 46% stanowiły odpady powstałe w górę łańcucha dostaw żywności: 21% podczas produkcji artykułów spożywczych, 9% zmarnowano w restauracjach i innych punktach świadczących usługi gastronomiczne, również 9% podczas produkcji pierwotnej i 7% przy sprzedaży detalicznej i innej dystrybucji żywności.
 |
| Zmarnowana żywność w Europie; opracowanie ciekawestatystyki.pl na podstawie danych Eurostat |
Najnowsze dane pokazują, że na kontynencie europejskim marnuje się ogromne ilości żywności. W rankingu marnowania żywności Polska zajmuje jedno z czołowych miejsc, jednak są kraje w Europie, które przewyższają Polskę pod względem ilości marnowanej żywności. Na przykład Niemcy, największa gospodarka w Europie, marnują aż 10,9 mln ton jedzenia rocznie, co jest najwyższym wynikiem wśród badanych państw.
Marnowanie żywności w przeliczeniu na jednego mieszkańca
Marnowanie żywności jest globalnym problemem, który dotyka zarówno kraje rozwinięte, jak i rozwijające się. Jednak, aby dokładniej ocenić skalę tego problemu w poszczególnych krajach, warto przyjrzeć się danym przeliczonym na jednego mieszkańca.
Najmniej żywności w przeliczeniu na jednego mieszkańca zmarnowano w Słowenii, gdzie przeciętny mieszkaniec wyrzuca 68 kg żywności rocznie. Chorwacja i Szwecja zajmują kolejne miejsca, marnując odpowiednio 71 i 86 kg żywności na osobę. Zaskakująco, Polska znalazła się w dolnej części rankingu, poniżej średniego wyniku w Unii Europejskiej.
Największa ilość żywności w przeliczeniu na jedną osobę marnowana jest na Cyprze (397 kg) oraz w takich krajach jak: Belgia (262 kg), Dania (230 kg), Grecja (191 kg) czy Portugalia (181 kg).
 |
| Żywność zmarnowana w Polsce i w Europie w przeliczeniu na jednego mieszkańca; opracowanie ciekawestatystyki.pl na podstawie danych Eurostat |
Niższy wskaźnik marnotrawstwa żywności w przeliczeniu na jednego mieszkańca w Polsce może wynikać z kilku czynników. Jednym z nich jest to, że Polacy są stosunkowo biedniejsi niż mieszkańcy innych krajów Unii Europejskiej. Mamy więc mniejsze możliwości finansowe na kupowanie nadmiernej ilości żywności. Kolejnym czynnikiem może być to, że Polacy są bardziej skłonni do wykorzystywania resztek jedzenia.
Skutki marnowania żywności są poważne. Po pierwsze, jest to ogromne obciążenie dla środowiska. Produkcja żywności wiąże się z emisją gazów cieplarnianych, zużyciem wody i degradacją gleby. Gdy żywność jest marnowana, te zasoby są tracone bezsensownie. Po drugie, marnowanie żywności ma także skutki społeczne. Wielu ludzi na świecie cierpi z powodu niedożywienia, a jedzenie, które jest marnowane, mogłoby pomóc w rozwiązaniu tego problemu.
Marnowanie żywności to problem, który dotyka nas wszystkich. Musimy działać zarówno na poziomie indywidualnym, jak i społecznym, aby zmniejszyć tę niepokojącą stratę i przeciwdziałać negatywnym konsekwencjom dla naszego środowiska. Działania takie jak ograniczenie marnowania żywności, przekazywanie nadmiarów jedzenia potrzebującym oraz dbanie o zrównoważone zakupy i przechowywanie żywności są kluczowe dla osiągnięcia tego celu.
Europa pomimo swojej rozwiniętej gospodarki i infrastruktury, jest świadkiem olbrzymich ilości marnowanej żywności. Dlatego ważne jest, aby podjąć kroki w celu zmniejszenia marnowania żywności i ochrony zarówno naszego środowiska, jak i wspierania osób potrzebujących.
Image by Freepik
