- Energia ze źródeł odnawialnych oznacza energię pochodzącą z naturalnych, powtarzających się procesów przyrodniczych, pozyskiwaną z odnawialnych i niekopalnych źródeł energii.
- W Polsce udział OZE w końcowym zużyciu energii brutto w 2022 roku wyniósł 16,9%. Choć jest to wzrost w porównaniu do roku 2021, to wciąż daleko nam do unijnych celów na rok 2030, które zakładają 42,5%.
- Największy udział OZE w Polsce odnotowano w ciepłownictwie i chłodnictwie (22,7%). W elektroenergetyce było to 21%, a w transporcie 5,8%.
- Islandia, gdzie 85,8% końcowego zużycia energii brutto w 2022 roku pochodziło ze źródeł odnawialnych, jest liderem wśród europejskich krajów.
- Najniższy udział energii odnawialnej odnotowano w Irlandii (13,1%), na Malcie (13,4%), Belgii (13,8%) i Luksemburgu (14,4%).
Odnawialne źródła energii w Polsce
W ostatnich latach Polska, kierując się zarówno globalnymi trendami, jak i własnymi aspiracjami związanymi z zrównoważonym rozwojem, skierowała swoją uwagę na szeroko pojęte odnawialne źródła energii (OZE). Odnawialne źródła energii stanowią kluczowy element transformacji energetycznej, otwierając nowe możliwości dla sektora energetycznego oraz przyczyniając się do osiągnięcia celów związanych z ochroną środowiska.Polska również podjęła wyzwanie związane z transformacją swojego sektora energetycznego, mając na uwadze globalne zmiany klimatyczne oraz dążenie do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Jednym z kluczowych elementów tej przebudowy jest dynamiczny rozwój odnawialnych źródeł energii (OZE). Polska, jako jeden z liderów w produkcji energii z węgla, w coraz większym stopniu skupia się na alternatywnych, bardziej ekologicznych rozwiązaniach.
W ciągu ostatnich kilku lat Polska odnotowała wzrost mocy zainstalowanej w odnawialnych źródłach energii. Farmy wiatrowe, elektrownie słoneczne, instalacje fotowoltaiczne oraz elektrownie wodne stają się coraz bardziej powszechne w polskim krajobrazie. W 2022 roku udział energii ze źródeł odnawialnych w krajowym miksie energetycznym osiągnął już 16,9%, co jest znaczącym krokiem w kierunku osiągnięcia celów związanych z dekarbonizacją sektora energetycznego. Udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w elektroenergetyce wyniósł 21%, w ciepłownictwie i chłodnictwie wyniósł 22,7%, a w transporcie 5,8%.
 |
| Udział źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii w Polsce; opracowanie ciekawestatystyki.pl na podstawie danych Eurostat |
Aktualny stan OZE w Polsce
W 2022 roku udział OZE w końcowym zużyciu energii brutto w Polsce wyniósł 16,9%. Głównym źródłem OZE w Polsce są biopaliwa stałe (69%), a następnie energia wiatrowa (około 11%) i biopaliwa ciekłe (8%). Udział energii słonecznej jest wciąż niski (około 3%), ale dynamicznie rośnie.
W ciągu ostatnich pięciu lat udział energii ze źródeł odnawialnych w zużyciu energii ogółem wykazywał trend rosnący zarówno w Polsce oraz w Unii Europejskiej, jednak w przypadku Polski wzrost udziału OZE w 2022 roku w porównaniu z 2017 rokiem wyniósł 5,8 punktów procentowych, podczas gdy dla całej Unii Europejskiej było to 4,6 punktów procentowych.
Mimo postępu, Polska stoi wobec pewnych wyzwań związanych z transformacją energetyczną. Jednym z głównych problemów jest konieczność dostosowania infrastruktury energetycznej do zmian w zakresie produkcji i dystrybucji energii. Ponadto, istnieje potrzeba dalszej modernizacji sieci elektroenergetycznej, aby zintegrować nowe źródła energii do systemu.
Warto również zwrócić uwagę na aspekt społeczny transformacji energetycznej. Konieczność restrukturyzacji sektora energetycznego może wpływać na miejscowe społeczności, zwłaszcza te związane z tradycyjnymi źródłami pracy, takimi jak górnictwo.
Energia ze źródeł odnawialnych w Europie
Udział źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto na poziomie Unii Europejskiej osiągnął w 2022 roku 23%. W porównaniu do roku 2021 oznacza to wzrost o 1,1 punktu procentowego.
W zmienionej dyrektywie w sprawie energii odnawialnej podniesiono w górę unijny cel dotyczący energii odnawialnej na rok 2030 z 32% do 42,5% (z zamiarem zwiększenia go do 45%). Dlatego kraje Unii Europejskiej muszą zintensyfikować wysiłki, aby wspólnie zrealizować nowy cel na rok 2030, który zakłada zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w końcowym zużyciu energii brutto o 20 punktów procentowych.
 |
| Udział źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii w Europie; opracowanie ciekawestatystyki.pl na podstawie danych Eurostat |
Wśród krajów Europy liderem jest Islandia, w której 85,8% końcowego zużycia energii brutto w 2022 roku pochodziło ze źródeł odnawialnych, następnie Norwegia (75,8%). Najwyższy udział źródeł odnawialnych wśród państw Unii Europejskiej (i trzeci w Europie) odnotowano w Szwecji (66%). Na czwartym miejscu znalazła się Finlandia (47,9%) przed Łotwą (43,3%).
Wzrost udziału OZE w Europie jest napędzany przez:
- Rosnące ceny paliw kopalnych.
- Coraz większą świadomość ekologiczną społeczeństw.
- Politykę klimatyczną Unii Europejskiej.
Wyzwania stojące przed Polską i Europą w rozwoju OZE to:
- Wysokie koszty początkowe inwestycji.
- Konieczność rozbudowy infrastruktury sieciowej.
- Zmienność produkcji energii z OZE.
Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych niesie ze sobą wiele potencjalnych korzyści, w tym redukcję emisji gazów cieplarnianych , dywersyfikację dostaw energii oraz zmniejszenie zależności od rynków paliw kopalnych (w szczególności ropy, gazu i węgla). Rozwój odnawialnych źródeł energii może także pobudzić zatrudnienie, poprzez tworzenie miejsc pracy w nowych, „zielonych” technologiach.
Odnawialne źródła energii obejmują energię wiatrową, energię słoneczną (cieplną, fotowoltaiczną i skoncentrowaną), energię wodną, energię pływów, energię geotermalną, ciepło otoczenia przechwytywane przez pompy ciepła, biopaliwa i odnawialną część odpadów. Najszybciej rozwijającym się źródłem energii odnawialnej jest energia słoneczna.
Image by freepik
