Zanieczyszczenie powietrza to jedno z najpoważniejszych wyzwań, przed jakimi stoją współczesne miasta. Dane Eurostatu dotyczące średniego stężenia dwutlenku azotu (NO₂) w mikrogramach na metr sześcienny (µg/m³) pokazują, które stolice Europy mają najgorszą jakość powietrza. Dwutlenek azotu, powstający głównie w wyniku emisji z transportu drogowego i przemysłu, jest szkodliwy dla zdrowia – zwiększa ryzyko chorób układu oddechowego, sercowo-naczyniowego i pogarsza jakość życia mieszkańców.
Najbardziej zanieczyszczone stolice Europy
Chociaż Unia Europejska podejmuje liczne działania na rzecz poprawy jakości powietrza, niektóre miasta wciąż borykają się z wysokim stężeniem szkodliwych substancji. Gdzie dwutlenek azotu jest największym problemem?
 |
| Najbardziej zanieczyszczone stolice w Europie; opracowanie ciekawestatystyki.pl na podstawie danych Eurostat |
Bukareszt i Ateny – liderzy niechlubnego rankingu
Stolica Rumunii, Bukareszt, osiągnęła w 2023 roku najwyższe średnie stężenie NO₂ spośród wszystkich stolic Europejskich – 35,8 µg/m³. Niewiele ustępują jej greckie Ateny, z wynikiem 35,4 µg/m³. Obie metropolie borykają się z intensywnym ruchem samochodowym, który jest głównym źródłem emisji tego gazu.
W przypadku Bukaresztu sytuację pogarszają stare pojazdy oraz niewystarczająco rozwinięta infrastruktura transportu publicznego. W Atenach natomiast specyficzne warunki geograficzne – położenie w kotlinie oraz gorący klimat – sprzyjają kumulacji zanieczyszczeń.
Zagrzeb, Rzym i Valletta – miasta o wysokim poziomie NO₂
Na trzecim miejscu uplasował się Zagrzeb (32,1 µg/m³), stolica Chorwacji, która również zmaga się z intensywnym ruchem drogowym i ograniczeniami w modernizacji transportu publicznego.
Włoski Rzym (29,2 µg/m³) charakteryzuje duże natężenie turystyki oraz ruchu samochodowego, szczególnie w centrum miasta, gdzie wciąż brakuje odpowiednich ograniczeń dla pojazdów spalinowych.
Z kolei w stolicy Malty, Valletcie (28,5 µg/m³), problemem jest niewielka powierzchnia miasta, co powoduje, że ruch samochodowy koncentruje się na ograniczonej przestrzeni, pogłębiając problem zanieczyszczeń.
Madryt, Paryż i Warszawa – stolice zmagające się z problemem transportu
Hiszpański Madryt (26,9 µg/m³) oraz francuski Paryż (25,4 µg/m³) również znalazły się w grupie miast o wysokim stężeniu NO₂. W Madrycie, pomimo wprowadzania stref niskiej emisji, intensywny ruch samochodowy nadal pozostaje poważnym problemem. Paryż natomiast podejmuje liczne działania na rzecz poprawy jakości powietrza, takie jak zakazy wjazdu dla starszych pojazdów i rozwój transportu rowerowego, jednak efektów tych działań nie widać jeszcze w pełni w statystykach.
Warszawa z wynikiem 25 µg/m³ również wyróżnia się negatywnie. Wysokie stężenie NO₂ w polskiej stolicy to głównie wynik emisji spalin samochodowych, w szczególności z dużej liczby aut starszej generacji, które dominują na polskich drogach.
Czy Europa radzi sobie z zanieczyszczeniem?
Średnie stężenie NO₂ w Unii Europejskiej wynosiło w 2023 roku 22,3 µg/m³, co pokazuje, że wiele stolic znacząco przekracza tę wartość. Miasta takie jak Oslo (20,2 µg/m³), Berlin (19,8 µg/m³) czy Amsterdam (19,4 µg/m³) znajdują się poniżej średniej, co wynika z dobrze rozwiniętej infrastruktury transportu publicznego oraz polityk ograniczających emisje.
Natomiast kraje skandynawskie – Helsinki (14,2 µg/m³), Sztokholm (14 µg/m³) i Reykjavik (13,2 µg/m³) oraz Tallin (11,2 µg/m³) – mogą posłużyć jako wzór. Ich sukces wynika z konsekwentnego stawiania na ekologiczne źródła energii, ograniczania emisji z transportu i promowania zrównoważonego rozwoju.
Jakie czynniki wpływają na zanieczyszczenie powietrza dwutlenkiem azotu?
Wysokie stężenie dwutlenku azotu w powietrzu jest przede wszystkim związane z:
- Ruchem samochodowym: Spalinami emitowanymi przez samochody, zwłaszcza starsze modele.
- Ogrzewaniem: Szczególnie w okresie zimowym, gdy wiele domów i budynków jest ogrzewanych paliwami stałymi.
- Przemysłem: Emisjami ze starych zakładów przemysłowych.
- Warunkami meteorologicznymi: Inwersją temperatury, która utrudnia rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń.
Jakie wnioski płyną z danych?
Wiele europejskich stolic nadal zmaga się z problemem zanieczyszczenia dwutlenkiem azotu. Najbardziej zanieczyszczone miasta, takie jak Bukareszt i Ateny, muszą przyspieszyć działania na rzecz redukcji emisji, inwestując w transport publiczny, elektromobilność i ograniczenia dla samochodów spalinowych.
Z kolei sukcesy skandynawskich stolic pokazują, że odpowiedzialne planowanie polityki miejskiej i środowiskowej może przynieść realne korzyści. Czy inne miasta pójdą w ich ślady? To pytanie pozostaje otwarte, ale jedno jest pewne: jakość powietrza w miastach ma kluczowe znaczenie dla zdrowia ich mieszkańców.
Image by mrsiraphol on Freepik
