W ostatnich latach rosnąca świadomość ekologiczna i potrzeba walki ze zmianami klimatycznymi skłoniły wiele krajów do zwrócenia większej uwagi na odnawialne źródła energii (OZE). Eurostat, publikując dane dotyczące udziału OZE w ogrzewaniu i chłodnictwie, ukazuje, jak różnorodne jest podejście państw europejskich do tego wyzwania. Wyniki są zaskakujące i inspirujące, pokazując zarówno liderów, jak i kraje, które dopiero rozpoczynają swoją zieloną transformację.
Skandynawia na szczycie
Na absolutnym czele zestawienia znajduje się Islandia z imponującym wynikiem 97,3%. To nie przypadek, że ten nordycki kraj osiągnął tak wysoki poziom – geotermalne źródła energii są kluczowym elementem islandzkiego systemu ogrzewania. Dzięki naturalnym zasobom i konsekwentnym inwestycjom, Islandia niemal całkowicie uniezależniła się od paliw kopalnych w tej dziedzinie.
Z kolei Szwecja (67,1%) korzysta z szerokiej gamy technologii – od biomasy i ciepłowni wykorzystujących odpady, po energię geotermalną i wodną. Szwedzka strategia opiera się na długoterminowych planach rozwoju energetyki odnawialnej i wsparciu finansowym dla zielonych inicjatyw.
 |
Udział OZE w ogrzewaniu i chłodnictwie w Europie; Opracowanie ciekawestatystyki.pl na podstawie danych Eurostat |
Na drugim biegunie znajdują się takie kraje jak Irlandia (7,9%) i Holandia (9,6%), gdzie udział odnawialnych źródeł energii w sektorze ciepła i chłodu jest wciąż niewielki. Wynika to z różnych czynników, takich jak specyfika budownictwa, dostępność lokalnych zasobów czy polityka energetyczna poszczególnych państw.
Europa Środkowa i Wschodnia – postępy i wyzwania
W Europie Środkowej i Wschodniej widać znaczące różnice. Łotwa (61,4%) i Estonia (66,7%) wyróżniają się wysokim udziałem OZE, co wynika głównie z intensywnego wykorzystania biomasy. Kraje te mają tradycje w eksploatacji lasów, co sprzyja rozwojowi ekologicznych technologii grzewczych.
W Polsce udział odnawialnych źródeł w ogrzewaniu i chłodnictwie wynosi 20,4%. Choć wynik jest niższy od średniej unijnej (26,2%), Polska odnotowuje stopniowy wzrost dzięki programom wspierającym wymianę starych pieców i rozwój pomp ciepła. Jednak duże uzależnienie od węgla nadal stanowi istotne wyzwanie.
Południowa Europa – słońce, biomasa i geotermia
Kraje południowej Europy, takie jak Portugalia (47,1%) i Grecja (35,5%), wykorzystują swoje naturalne zasoby, aby wspierać transformację energetyczną. W Portugalii dominującym źródłem OZE jest biomasa, natomiast Grecja coraz częściej sięga po energię słoneczną, wspieraną przez rosnącą popularność kolektorów słonecznych.
Malta (47,5%) i Cypr (42,8%) również notują wysokie wyniki dzięki korzystnym warunkom klimatycznym i wsparciu rządowych programów zachęcających do inwestycji w energię słoneczną.
Europa Zachodnia – różnorodne strategie
W krajach takich jak Niemcy (17,1%) czy Francja (29,9%) widoczna jest wyraźna różnica w podejściu do transformacji energetycznej. Niemcy inwestują w innowacje technologiczne, takie jak pompy ciepła i systemy hybrydowe, podczas gdy Francja korzysta z różnorodnych źródeł, w tym energii geotermalnej.
Belgia (11,3%) i Holandia (9,6%) znajdują się w dolnej części zestawienia, co pokazuje, że nawet w zamożnych krajach transformacja energetyczna może napotkać trudności. Gęsta zabudowa miejska i ograniczone zasoby naturalne są wyzwaniami, które wymagają nowatorskich rozwiązań.
Zielona przyszłość – kierunek zrównoważony rozwój
Patrząc na dane Eurostatu, wyłania się obraz Europy, która intensywnie pracuje nad zwiększeniem udziału energii odnawialnej w ogrzewaniu i chłodnictwie. Choć droga do pełnej dekarbonizacji jest jeszcze długa, sukcesy Islandii, Szwecji czy Estonii pokazują, że odpowiednia polityka, wsparcie finansowe i wykorzystanie lokalnych zasobów mogą przynieść imponujące rezultaty.
Europa ma potencjał, by stać się liderem w globalnej transformacji energetycznej. Kluczem jest konsekwentne działanie, współpraca międzynarodowa i dostosowanie rozwiązań do lokalnych warunków. W końcu każdy krok w kierunku odnawialnych źródeł energii to krok w stronę czystszej i bardziej zrównoważonej przyszłości.
Rozwój udziału OZE w ogrzewaniu i chłodnictwie w Polsce
W ciągu dwóch dekad Polska, podobnie jak inne kraje członkowskie Unii Europejskiej, stopniowo zwiększała udział odnawialnych źródeł energii (OZE) w ogrzewaniu i chłodnictwie. Dane Eurostatu pozwalają prześledzić te zmiany w czasie, ukazując zarówno wzloty, jak i wyzwania na drodze do zielonej transformacji.
 |
Udział OZE w ogrzewaniu i chłodnictwie w Polsce i UE na przestrzeni lat; Opracowanie ciekawestatystyki.pl na podstawie danych Eurostat |
Na przestrzeni ostatnich dwóch dekad rozwój odnawialnych źródeł energii (OZE) w Polsce charakteryzował się zmiennym tempem i znacznymi wyzwaniami, szczególnie w kontekście dominacji węgla w energetyce. Podczas gdy w 2004 roku udział OZE w ogrzewaniu i chłodzeniu wynosił 10,2% – wynik zbliżony do średniej unijnej – kolejne lata przyniosły jedynie umiarkowany wzrost, z większą dynamiką obserwowaną w krajach Unii Europejskiej.
Kluczowym punktem zwrotnym były lata 2017–2020, kiedy intensywne wsparcie programów ekologicznych, takich jak wymiana pieców czy popularyzacja instalacji solarnych i pomp ciepła, pozwoliło Polsce niemal zrównać się ze średnią unijną. Szczególnie spektakularny był rok 2018, gdy udział OZE skoczył do 21,5%. Niestety, w kolejnych latach tempo wzrostu wyraźnie spowolniło, a od 2021 roku udział OZE zaczął spadać, osiągając w 2023 roku 20,4%, co wskazuje na trudności w dalszej transformacji sektora energetycznego. Tymczasem Unia Europejska konsekwentnie zwiększała udział OZE, co tylko uwypukliło rozbieżności w tempie zmian między Polską a resztą Europy.
Zielona rewolucja w ogrzewaniu i chłodzeniu: UE przyspiesza transformację energetyczną
Ogrzewanie i chłodzenie pochłaniają około połowy całkowitego zużycia energii brutto w Unii Europejskiej, co czyni je kluczowym obszarem transformacji energetycznej. W 2023 roku udział odnawialnych źródeł energii w tym sektorze w UE wzrósł do 26,2%, co oznacza kolejny krok w stronę zrównoważonej przyszłości – wzrost o 1,4 punktu procentowego względem roku poprzedniego. Ten sukces wynika przede wszystkim z rosnącego znaczenia biomasy i pomp ciepła, które przez dekadę pozwoliły zwiększyć udział OZE w ogrzewaniu i chłodzeniu o 7,6 punktu procentowego.
Nowa unijna dyrektywa RED III z 2023 roku narzuca jednak jeszcze bardziej ambitne cele: kraje członkowskie muszą przyspieszyć rozwój OZE, podnosząc średni roczny udział o co najmniej 0,8 punktu procentowego do 2025 roku, a później o 1,1 punktu procentowego do 2030 roku. Choć metodyka uwzględnia różnorodne źródła – od energii słonecznej i geotermalnej po odnawialne biopaliwa – kluczowym wyzwaniem będzie spełnienie rygorystycznych wymogów zrównoważonego rozwoju i redukcji emisji, które od 2021 roku obejmują nawet chłodzenie odnawialne. Aby sprostać tym wymaganiom, konieczne są zdecydowane działania, które pozwolą przyspieszyć realizację unijnych ambicji w zakresie zielonej energii.
Image by Freepik
